Tonguç 1935 yılında İlköğretim Müdürlüğü'ne atandı. Köyü içten canlandıracak sistemi bulmak için binlerce köyü dolaştı. O dönemde halkın %80’i köylerde yaşıyordu. Okuma yazma oranı % 10 dolaylarındaydı. Tonguç mucize bir sistem yarattı. Mektuplaşmak Köy Enstitüleri'nde eğitim, öğretim, yönetimde bir yöntem olarak uygulanmıştı. Tonguç’a yazılan 514 mektup var. Mektupları okuyunca Köy Enstitülerinin ne zorluklarla kurulduğu anlaşılıyor. ‘"Horozköy mektep binasının alt katını yaptık yakıştırdık. Tam 60 kişilik bir yatakhane oldu. Yemekhanemiz yok. Yemeği dışarıda açık havada yiyoruz.’’ Diğer bir mektup "İzmir bit pazarından iki eski çamaşır makinesi aldım. Öğrencilerimizin çamaşırlarını yıkamak mümkün olacak’.’ "Hocam köylü aç. Tam manasıyla aç. Bu yıl 23 nisanda bütün okulları buraya toplamak istiyordum. Fakat çocukların hepsi ve eğitmenler de aç olduğu için iki üç saatlik yolu yürümekte müşkülat çekecekleri için vazgeçtim." "İkinci dünya savaşı yıllarında yoksunluk had düzeydedir." "İzne giden çocuklara gelirken buğday getirmelerini, bunu satın alacağımızı söyledim’’ Öğrenci özellikle kız öğrenci bulmada zorluk yaşanır. "Ağrı ili henüz hiç öğrenci göndermedi. Tam teşkilatlı köy okulu bulunmadığından şartlara uygun talebe de yoktur deniyor.’’ Ne emeklerle kurulan bu eğitim kurumlarını yıkmak ne kolay oldu. Bu mektuplar bir tarihin tanığı.
Comments